สังคมญี่ปุ่นขึ้นชื่อเรื่องมารยาทแบบยืนหนึ่งจนเล่นเอาหลายคนเก้ๆ กังๆ แต่รู้ไหมว่ามีมารยาทบนโต๊ะอาหารอย่างหนึ่งที่ถ้าไม่เตรียมใจไปก่อนก็อาจจะมีสะดุ้งกันบ้าง นั่นก็คือการ ‘ซด’ อาหารเมนูเส้นแบบซู้ดซ้าดถึงใจ ซึ่งเป็นอากัปกิริยาที่พบได้ทั่วไปในญี่ปุ่นเลยล่ะ
อย่างที่รู้กันว่า การซู้ดหรือการ ‘slurp’ มักถูกมองว่าเป็นเรื่องไร้มารยาทในวัฒนธรรมการกินของหลายประเทศ เพราะมันมักหมายถึงความตะกละตะกลามไม่เกรงใจเพื่อนร่วมโต๊ะ แต่ชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่มักยืนยันว่า ถ้ากินอาหารเมนูเส้น การส่งเสียงซู้ดซ้าดเป็นเรื่องให้อภัยได้ แถมยังมีข้อดีเสียด้วยซ้ำไป
ข้อดีประการแรกก็คือ การซู้ดเส้นต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นอุด้ง ราเมน โซบะ หรือโซเมน ทำให้เรากินอาหารร้อนๆ ได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะบรรดาเส้นสดทำมือทั้งหลายซึ่งมักมีเท็กซ์เจอร์ที่ดีที่สุดอยู่แค่แป๊บเดี๋ยวเท่านั้น นัยว่าแทนที่จะเสียเวลาคีบเส้นมาเป่าฟู่ๆ แล้วรอให้หายร้อน เราก็ซู้ดเส้นกับอากาศเข้าไปด้วยกันเลย โดยอากาศที่ซู้ดเข้าไปพร้อมเส้นจะทำให้อุณหภูมิของอาหารและอุณหภูมิในช่องปากลดต่ำลงไปเองนั่นแหละ (ซึ่งข้อนี้จะจริงเท็จและเป็นวิทยาศาสตร์ขนาดไหนก็ต้องไปลองซู้ดกันดูเอง)
ข้อดีประการที่สองคือ ชาวญี่ปุ่นเชื่อว่าการซู้ดเส้นเป็นวิธีการกินที่ทำให้เราได้รับรสชาติอาหารมากขึ้น เพราะเราจะได้ทั้งกลิ่นที่เข้มข้นจากอากาศที่เราซู้ดเข้าไป และได้น้ำซุปปริมาณกำลังดีที่ถูกเส้นหอบขึ้นไปในเวลาอันรวดเร็วนั่นเอง
ส่วนข้อสุดท้ายที่มักได้ยินกันบ่อยๆ คือ การซู้ดเส้นถือเป็นการแสดงความชื่นชมต่อคนปรุงอาหารอย่างที่สุด เพราะเป็นการแสดงออกอย่างตรงไปตรงมาว่าเราชื่นชอบอาหารจานนั้นมากแค่ไหน ในร้านราเมนที่คนกินพากันส่งเสียงซู้ดซ้าดอย่างเอร็ดอร่อยจึงเป็นเครื่องการันตีฝีมือพ่อครัวแม่ครัวได้ระดับหนึ่ง การตีความแบบนี้ทำให้คนกินเส้นแบบเงียบๆ เรียบร้อยๆ อาจถูกเข้าใจผิดว่ากำลังไม่ถูกใจรสชาติอาหารเอาได้ เพราะฉะนั้นการส่งเสียงซู้ดซ้าดพองามจึงเป็นธรรมเนียมที่ถือปฏิบัติกันทั่วญี่ปุ่นโดยไม่ได้มีใครนัดหมาย
อย่างไรก็ตาม การซู้ดเส้นแบบชาวญี่ปุ่นก็ไม่ได้มีคนเห็นดีเห็นงามด้วยเสมอไป อย่างช่วงปี 2016 ก็มีกระแสเรื่อง Nu-Hara (ヌーハラ) หรือ Noodle Harassment ขึ้นมาบนโลกอินเทอร์เน็ตอยู่พักใหญ่ ใจความคือเป็นการกระตุ้นเตือนชาวญี่ปุ่นว่าการซู้ดเส้นบนโต๊ะอาหารอาจจะทำให้เพื่อนร่วมโต๊ะเกิดความกระอักกระอ่วนเอาได้ ถึงอย่างนั้นเอง Nu-Hara ก็แทบจะไม่มีผลในทางปฏิบัตินัก เพราะชาวญี่ปุ่นก็ยังคงซู้ดเส้นกันเป็นปกติ และจริงจังถึงขั้นว่ามีวิดีโอเป็น Tutorial สอนซู้ดเส้นแบบไม่ให้สำลัก สำหรับคนต่างชาติและมือใหม่หัดซู้ดเส้นอยู่ในหลายช่องทางอีกด้วย
แต่ถ้ามองกันตามจริงแล้ว การซู้ดหรือไม่ซู้ดนั้นก็ไม่ได้มีกฎตายตัวในสังคมญี่ปุ่นแต่อย่างใด เอาเป็นว่า ใครใคร่ซู้ดก็ซู้ดไป ส่วนใครที่ไม่อยากซู้ดก็อย่าเพิ่งไปตัดสินคนกินเส้นเสียงดังก็แล้วกันนะ
อ้างอิง
- Rude Abroad but Fine in Japan – The Top Reasons Why Japanese People Slurp their Noodles http://bit.ly/3ZEH5g4
- Slurping Noodles in Japan: A Cultural Etiquette http://bit.ly/3Gkq6ce
- ‘Isn’t That Rude?!’ The Weirdly Complex Background Behind Noodle Slurping https://bit.ly/3nN7vyT